Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika je na svojoj posljednjoj sjednici, u februaru 2019. godine, proglasila graditeljsku cjelinu – Jalska (Mehmed-agina ili Kizler, djevojačka, Hafiz-hanumina) džamija sa haremom u Tuzli nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Jalska džamija se nalazi u podnožju starog tuzlanskog naselja Kula, u Jalskoj ulici. Džemat pripada grupi najstarijih tuzlanskih džemata. Nalazi se u centralnoj zoni grada, na lijevoj obali rijeke Jale. Sa sjeverne strane graniči s rijekom Jalom, s jugoistočne džematima džamije Kralj Abdullah i Vrapče, a sa zapadne džematom Brdo džamije.
Džamiju je podigao Mehmed-aga, zapovjednik posade tuzlanske palanke, u drugoj polovini XVI stoljeća, pa se po njegovom imenu prozvala Mehmed-agina džamija. Pod tim imenom prvi put se pominje 1600. godine. Džamija je poznata i pod imenom Kizlar cami (Djevojačka džamija). Sve do 1948. godine pred džamijom su postojala tri turbeta, pa se predpostavlja da je u jednom bila ukopana nepoznata djevojka, koja je vjerovatno bila obnovitelj džamije.
U ranijem periodu mnogi ljudi dobrog imovnog stanja i ugleda naseljavali su se u blizini Jalske džamije, što govori o njenoj prošlosti i značaju koji je imala.
Jalska džamija je više puta obnavljana, pa je tako 1878. godine vršeno preziđivanje jednog dijela džamije. Temeljito ju je obnovila Hafiz-hanuma Tuzlić 1890. godine, pa je otud dobila i ime Hafiz-hanumina džamija.
Prema riječima Nedim-ef. Derviševića imama Jalske džamije, u džamiji se klanja beš-vakat. Spektar aktivnosti koje se realiizuju u ovom tuzlanskom džematu je raznolik, od učenja sufare, halki Kur’ana, fikha i hadisa, mevludskih i drugih svečanosti, do džematskih i omladinskih druženja i radnih akcija. Nezaobilazan i značajan segment rada je mektebska pouka koju pohađaju najmlađe džematlije u džematu.
-Obzirom na historijski značaj Jalske džamije česte su i školske posjete u okviru nastave islamske vjeronauke, ali i nastave u Behram-begovoj medresi, dodaje Dervišević. Značajnim aktivnostima navodi i ramazanske aktivnosti koje uključuju zajedničke iftare i ramazanske mukabele koje se redovne tokom ramazana.
Ova džamija je prepoznatljiva i po tome što je prva u Tuzli i okolini koja je bila meta napada i devastacije srpskih paravojnih snaga. Naime, početko 1992. godine duge kolone JNA, vraćajući se s ratišta iz Hrvatske za Srbiju, prolazile su kroz Tuzlu. Iz jedne od tih kolona, bez ikakvog povoda i razloga, Jalska džamija je zasuta rafalnom paljbom iz automatskog oružja. Bilo je je to u popodnevnim satima dok se u džamiji nalazio veći broj ljudi.
U haremu ove tuzlanske džamije ukopan je hadži Mehmed Teufik-ef. Azabagić, reisu-l-ulema u Bosni i Hercegovini u periodu 1893-1909., koji je umro 1918. godine.
